Wat doet u voor werk?

Iedereen kent het wel: Je zit bij de kapper en om de tijd te doden, praat je over koetjes en kalfjes. Het weer is al besproken, de nadere feestdagen en vakanties en dan komt die vraag: Wat doet u voor werk? Als ik tolk zeg, trekt de kapper een frons.

Ohh en welke boeken vertaal je?
Nee ik tolk, ik vertaal alles mondeling.

De frons op het voorhoofd van mijn kapper verdwijnt niet. Een nadere uitleg is noodzakelijk.

Ik vertaal alles wat gezegd wordt, live.
Ohh, zoals bij de Europese Unie.
Ja.

Ik besluit ja te zeggen, ook al bestaat mijn werk als tolk niet uitsluitend uit simultaan tolken in een tolkencabine, zoals bij de Europese Unie. Ik werk vaak bij interviews, ondervragingen, conferenties en bedrijfspresentaties, maar dit laat ik even achterwege.

Pourquoi faire compliqué, si on peut faire simple?

Overigens is dit absoluut niks te nadelen van mijn kapper. Iedereen die naar mijn werk vraagt, heeft een soortgelijke reactie. Blijkbaar is het onderscheid tussen tolken en vertalen bij de meeste mensen niet duidelijk. Echter tolken en vertalen verschilt in opleiding en vaardigheid.

Een vertaler werkt thuis, op een vertaalbureau of een vertaalafdeling van een bedrijf. De vertaler is gewend om teksten te vertalen van achter zijn computer met de juiste vertaalsoftware. Vaak zijn vertalers gespecialiseerd in één domein, zoals literair, medisch of juridisch vertalen.

Een tolk werkt op lokatie (behalve bij telefoontolken) en vertaalt alles wat gezegd wordt live in de andere taal. Een tolk moet kunnen presteren onder stress en de taal en vakjargon goed beheersen. Er is geen tijd om iets op te zoeken, tijdens het gesprek. Vaak kan een tolk zich wel inlezen in het onderwerp, maar moet ter plekke altijd vertrouwen op zijn/haar eigen vindingrijkheid en woordenschat.

Tolk en vertalers hebben beiden een uitstekende beheersing van een vreemde taal. Veel tolken werken ook als vertalers, maar eigenlijk zijn ze het liefste op pad, in plaats van achter een computer te zitten.

Mijn kapper weet inmiddels dat ik tolk ben, maar denkt nog steeds dat ik ook teksten vertaal. ‘T is niet erg, dat doe ik soms ook. Maar ik ben tolk en geen vertaler.

Simple, n'est-ce pas?